الیاف گیاهی (سلولوزی) ؛ یکی از مهمترین منشأ الیاف نساجی گیاهان میباشند که این دسته از الیاف طبیعی نیز از انواع گیاهان گرفته میشوند. الیاف گیاهی از مهمترین لیف مورد استفاده در صنعت نساجی به ویژه تولید البسه و پوشاک میباشند.
ماده اصلی الیاف گیاهی ، « سلولز » است. پنبه ، کتان ، کنف و چتایی ، از مهم ترین الیاف نساجی هستند که از طریق کاشتن گیاه مربوطه تهیه می شوند.
الیاف گیاهی خود به چهار گروه تقسیم می شوند :
۱)الیاف دانه ای ؛ مانند پنبه
۲)الیاف ساقه ای ؛ مانند کتان ، کنف ، چتایی
۳)الیاف برگی ؛ مانند سیسال
۴)الیاف میوه ای ؛ مانند نارگیل
سلولوز ماده اولیه ی الیاف گیاهی است، این دست از الیاف به صورت لیف و کرک در قسمت های مختلف گیاهان یافت میشوند.الیاف گیاهی را بر حسب این که از کدام قسمت گیاه و به چه صورت به دست می آید را به چهار دسته کلی تقسیم میکنند
۱)الیاف جدا
الیافی هستند که به صورت کرک روی دانه یا میوه میرویند. مانند پنبه و نارگیل که پنبه الیاف دانه ای و نارگیل الیاف میوه ای است.
۲)الیاف دسته ای
الیافی هستند که به صورت دسته ای در ساقه و برگ برخی از گیاهان یافت میشوند. کتان و کنف جز الیاف دسته ای هستند که از ساقه برخی از گیاهان یافت میشوند.
۳)الیاف نرم
فرآیند آماده کردن الیاف برای بافندگی دشوار است. گیاه انتخاب و برداشت شده، تا حدی خشک می شود. سپس با چکش سنگی شکانده و الیاف سپس تمیز می شوند. مواد پس از شسته شدن در آفتاب خشک می گردند. پس از آن، هنرمندان با انگشتان خود الیاف را شانه می کنند.
الیاف در حال حاضر آماده هستند تا روی پای هنرمند به صورت نخ یا ریسمان پیچیده یا بافته شوند. برخی از الیاف، مانند نخل، علف، ساقه گندم با خشک کردن و کوبیدن و بعد از آن به اندازه بریده و بافته می شوند. الیاف نرم برای ساخت طناب، نخ، تور، کیف و ننو به کار می روند.
۴)الیاف سخت
الیاف سخت قبل از بافتن در معرض مراحل پی در پی برش ، خشک کردن ، تمیز کردن و خیس شدن قرار می گیرند. این الیاف محکم و انعطاف پذیر برای ساختن اسباب و اثاثیه، چوب، اسباب بازی، سبد و تشک به کار می روند.
انواع الیاف گیاهی مورد استفاده تجاری :
الیاف دانه یا بذری
پنبه
کوآر
کاپوک
الیاف ساقه
کتان
کنف
رامیه
بامبو
موز
الیاف برگی
سیسال
کناف
آناناس
آباکا
